Cúntóir fíorúil : Fógra Inmhínitheachta

Intleacht shaorga iontaofa inmhínithe

Príomhchuspóirí de chuid an Aontais Eorpaigh is ea an intleacht shaorga iontaofa inmhínithe. Tá an tAontas ag obair ar chreat rialála le haghaidh na hintleachta saorga. Leis an togra ón gCoimisiún Eorpach an 21 Aibreán 2021 le haghaidh Rialachán lena leagtar síos rialacha comhchuibhithe maidir leis an intleacht shaorga (dá ngairtear ‘Gníomh IS’ anseo feasta) (Aguisín 3), cuirtear i bhfeidhm dhá phríomhchineál gealltanas ó sholáthraithe réitigh agus uirlisí atá bunaithe ar IS – an trédhearcacht agus soláthar faisnéise.

Tá sé de cheart ag úsáideoirí na gcóras IS eolas a fháil. Téann an ceart sin in éineacht le hoibleagáidí comhfhreagracha, amhail an oibleagáid an córas a úsáid i gcomhréir le treoracha agus monatóireacht a dhéanamh ar fheidhmíocht na huirlise IS lena mbaineann. Is é an toradh a bhíonn ar chomhlíonadh na rialacha sin go mbeidh freagracht ar na gníomhaithe uile lena mbaineann.

Sonraítear in Airteagal 52 (Oibleagáidí trédhearcachta le haghaidh córais intleachta saorga áirithe) den Ghníomh IS atá beartaithe: “1. Maidir le córais intleachta saorga atá ceaptha idirghníomhú le daoine nádúrtha, áiritheoidh soláthraithe go ndéanfar na córais sin a dhearadh agus a fhorbairt ar bhealach a chuirfidh daoine nádúrtha ar an eolas go bhfuil siad ag idirghníomhú le córas intleachta saorga, ach amháin más léir sin ó na himthosca agus ó chomhthéacs na húsáide. […] “

Úsáidtear cur chuige rioscabhunaithe sa Ghníomh IS atá beartaithe, lena ndéantar idirdhealú idir úsáidí intleachta saorga a bhfuil (i) riosca do-ghlactha, (ii) ardriosca, agus (iii) riosca íseal nó íosta ag baint leo.

Idirghníomhaíonn Publio, cúntóir cliste Thairseach OP, le daoine nádúrtha agus déanann sé cuardaigh trí eochairfhocail a úsáid a bhraitheann ar eolas atá ar fáil go poiblí ar Thairseach OP. Foilsítear an t-eolas sin de réir phrionsabal na trédhearcachta is bun le beartais agus reachtaíocht uile an Aontais. Ní ghineann an cúntóir cliste ábhar nua, ná ní dhéanann sé ionramháil ná tionchar a imirt ar roghanna úsáideoirí, seachas roghanna scagtha féideartha a mholadh do chuardach na n-úsáideoirí. Dá bhrí sin, meastar go dtagann Publio faoin gcatagóir ‘riosca íseal’ (iii) mar a shainmhínítear sa dréacht-Ghníomh IS.

Sonraítear sa dréacht-Ghníomh IS faoi Theideal IV (Trédhearcacht) nach mór na rioscaí sonracha a d’fhéadfadh a bheith ann a chur san áireamh i ndearadh agus i bhfeidhmiú na gcóras IS maidir le 1) ionramháil trí theicnící fo-thairseachúla, i.e. teicnící taobh amuigh de chomhfhiosacht na n-úsáideoirí, nó 2) saothrú grúpaí leochaileacha ar dócha go ndéanfaí dochar síceolaíoch nó fisiciúil dóibh. Beidh feidhm ag oibleagáidí trédhearcachta níos déine maidir le córais (i) a idirghníomhaíonn le daoine, (ii) a úsáidtear chun mothúcháin a bhrath nó chun comhlachas le catagóirí (sóisialta) a chinneadh bunaithe ar shonraí bithmhéadracha, nó (iii) a dhéanann ábhar a ghiniúint nó a ionramháil (‘domhainbhrionnuithe’). Cé go n-idirghníomhaíonn Publio le daoine nádúrtha, níl an cúntóir cliste deartha chun mothúcháin a bhrath d’fhonn ionramháil a dhéanamh ná níl aon ghné san uirlis as a bhféadfadh toradh den sórt sin eascairt. Dá bhrí sin, níl Publio ag teacht leis na critéir thuasluaite.

An intleacht shaorga agus an dliteanas

Comhlánaíodh an togra ón gCoimisiún Eorpach le haghaidh Gníomh IS an 28 Meán Fómhair 2022 le togra le haghaidh córas dliteanais shibhialta le haghaidh IS – an Treoir maidir le Dliteanas i leith na hIntleachta Saorga (Aguisín 4) (‘an Treoir maidir le Dliteanas IS’ anseo feasta), tar éis an rúin ó Pharlaimint na hEorpa arna ghlacadh faoi Airteagal 225 CFAE (Aguisín 5).

Mar a leagtar amach sa Treoir atá beartaithe maidir le Dliteanas IS, na rialacha dliteanais atá ann cheana atá bunaithe ar locht, níl siad oiriúnach le déileáil le héilimh i dtaca le dliteanas maidir le damáiste arb iad táirgí agus seirbhísí atá cumasaithe le IS is cúis leis. Faoi na rialacha maidir le dliteanas atá ann cheana, ní mór d’íospartaigh a chruthú gur tharla gníomh éagórach nó neamhghníomh éagórach, an duine ba chúis leis an damáiste a shainaithint, agus nasc cúisíoch a bhunú. Fágann saintréithe sonracha IS, lena n-áirítear an chastacht, an uathriail agus an doiléire a bhaineann léi (‘éifeacht an bhosca dhuibh’, mar a thugtar air) go mbíonn sé deacair an duine a shainaithint atá faoi dhliteanas i leith damáiste a eascraíonn as IS a úsáid. Dá bhrí sin, d’fhéadfadh sé go gcuirfí íospartaigh atá thíos le damáiste den sórt sin ó chúiteamh a éileamh. I bhfianaise chineál shaincheist an dualgais cruthúnais, leis an Treoir maidir le Dliteanas IS atá beartaithe, cuirtear réitigh nuálacha ar fáil trí na ceanglais thuasluaite a mhaolú trí nochtuithe agus toimhdí infhrisnéise neamhchomhlíonta a úsáid.

Leis an Treoir maidir le Dliteanas IS atá beartaithe, soláthraítear modhanna éifeachtacha chun daoine a shainaithint a d’fhéadfadh a bheith faoi dhliteanas agus fianaise ábhartha a shainaithint. Luaitear inti, mar shampla, go bhféadfaidh cúirt náisiúnta a ordú go nochtfar fianaise ábhartha (agus go gcaomhnófar í) maidir le córais shonracha IS lena mbaineann ardriosca a bhfuil amhras ann ina leith go ndearna siad damáiste (Aguisín 6). Thairis sin, faoi réir na gceanglas atá leagtha síos in Airteagal 4 den Treoir atá beartaithe, toimhdeoidh na cúirteanna náisiúnta an nasc cúisíoch idir locht an chosantóra agus an t-aschur arna tháirgeadh ag an gcóras IS (nó mainneachtain an chórais IS aschur a tháirgeadh).

Mar a rinneadh amach sa Mheabhrán Míniúcháin a ghabhann leis an Treoir maidir le Dliteanas IS atá beartaithe, ‘tá buntáiste breise ag na rialacha éifeachtacha sin maidir le dliteanas sibhialta go dtugann siad dreasacht bhreise dóibh siúd go léir a bhfuil baint acu le gníomhaíochtaí a bhaineann le córais intleachta saorga a n-oibleagáidí a urramú i ndáil lena n-iompar ionchasach.’

Eolas faoi Publio

Téarmaí agus sainmhínithe

Cad é Publio?

Is uirlis IS é Publio, cúntóir cliste Oifig na bhFoilseachán (Tairseach OP), a idirghníomhaíonn le daoine nádúrtha agus a dhéanann cuardaigh trí eochairfhocail a úsáid a bhraitheann ar eolas atá ar fáil go poiblí ar Thairseach OP. Úsáideann Publio teicnící intleachta saorga (IS) comhrá amhail próiseáil teanga nádúrtha (PTN) agus an mheaisínfhoghlaim (ML) maille le haithint gutha idirghníomhach agus córais chuardaigh thraidisiúnta chun cabhrú le húsáideoirí foilseacháin an Aontais, reachtaíocht an Aontais agus daoine teagmhála sna hInstitiúidí Eorpacha a aimsiú.

Éascaíonn an cúntóir cliste comhráite labhartha nó clóscríofa go sonrach idir úsáideoirí deiridh agus Tairseach OP. Tá an cúntóir cliste ar fáil faoi láthair i mBéarla, i bhFraincis agus i Spáinnis. Cé gur féidir le gach duine é a úsáid, cuireann an cúntóir cliste réiteach ar fáil freisin atá oiriúnaithe do riachtanais daoine faoi mhíchumas léitheoireachta, rud a chuireann leis an inrochtaineacht. Ina theannta sin, is féidir cuardach comhrá a dhéanamh, bealach nua chun cuardach a dhéanamh lena bhféadfaidh úsáideoirí labhairt in abairtí iomlána – díreach mar a dhéanfaidís i ngnáthchomhrá – le guthchúntóir atá cumhachtaithe leis an IS agus a thugann freagraí ar ais. Is i bhfoirm comhrá a bhíonn an t-idirghníomhú idir an t-úsáideoir agus an cúntóir cliste.

Cén cineál sonraí a úsáideann Publio?

Úsáideann Publio an t-eolas atá ar fáil go poiblí ar Thairseach OP. Foilsítear an t-eolas sin bunaithe ar phrionsabal na trédhearcachta is infheidhme maidir le beartais agus reachtaíocht uile an Aontais. Bunaithe ar an gcorpas sin, úsáideann Publio aicmithe agus catagóirí atá ar fáil ar Thairseach OP amhail ábhair, údair nó formáid Eurovoc chun an comhrá a threorú agus a bheachtú chun cabhrú leis an úsáideoir cuardach a dhéanamh ar fud na dtrí phríomhbhailiúchán de Thairseach OP: Foilseacháin an Aontais, dlí an Aontais agus eolaire oifigiúil an Aontais (EU Whoiswho).

Úsáideann Publio samhail teanga atá ann cheana chun tuiscint a fháil ar cheisteanna úsáideoirí agus chun úsáideoirí a threorú le linn a n-aistear cuardaigh. Bunaithe ar aiseolas úsáideoirí, déantar samhail teanga Publio a fheabhsú agus a oiliúint i gcónaí chun freastal ar ionchais úsáideoirí agus chun déileáil le héagsúlacht na n-ionchur úsáideoirí sna trí theanga a dtacaítear leo.

Clúdaíonn an oiliúint sin gnéithe iomadúla de bhunchóras Publio:

• Sraith réamhshainithe de ráitis a bhaineann le foirmeacha éagsúla rúin a d’fhéadfadh a bheith ann chun gur féidir le Publio tuiscint a fháil ar sprioc deiridh an úsáideora ar an gcéad dul síos, agus chun an t-úsáideoir a threorú céim ar chéim i dtreo an sprioc sin a bhaint amach ar an dara dul síos.
• Sraith réamhshainithe de cheisteanna seasta a ‘thuigeann’ Publio agus ar féidir leis freagra réamhshainithe a thabhairt d’úsáideoirí ina leith. Sampla: Conas is féidir liom foilseacháin a ordú?
• Aonáin mheaisínfhoghlama a bhféadfaidh Publio iad a shainaithint agus iad a úsáid ina phróisis chúlra chun paraiméadair chuardaigh a bhrath, torthaí cuardaigh níos cruinne nó roghanna cuardaigh níos cruinne a chur ar fáil chun an cuardach a bheachtú tuilleadh. Tá na haonáin sin bunaithe ar an aicmiú agus ar na catagóirí sonraí atá ann cheana amhail teasárais Eurovoc nó táblaí údaráis eile arna mbainistiú ag EuroVoc: údair, formáidí, teangacha, comhlachtaí (eagraíochtaí) de chuid an Aontais, róil fheidhmiúla i seirbhís phoiblí an Aontais, etc. Ar an mbonn sin, mar shampla, féadfaidh Publio a thuiscint ó cheist an úsáideora go bhfuil an t-úsáideoir ag lorg foilseachán a bhfuil ábhar ar leith ann nó foilseachán le húdar ar leith.

Cén chaoi a n-oibríonn Publio?

Braitheann Publio ar Thuiscint Teanga Microsoft (LUIS) (Aguisín 7) chun ionchur an úsáideora a phróiseáil (ráiteas scríofa nó labhartha), rún an úsáideora a thuiscint agus na príomhghnéithe (aonáin) a aithint is spéis leis an úsáideoir. Bunaithe ar an rún aitheanta, cuireann Publio tús le sreabhadh comhrá saincheaptha darb aidhm tacú le húsáideoirí an toradh spriocdhírithe a bhaint amach laistigh de roinnt céimeanna simplí.

Faoi láthair, cuireann Publio 4 phríomhshreabhadh comhrá i bhfeidhm:

• Sreabhadh cuardaigh doiciméid chun cuidiú le húsáideoirí a bhfuil Foilseacháin an Aontais nó doiciméid dhlíthiúla an Aontais á gcuardach acu
• Sreabhadh cuardaigh duine chun cuidiú le húsáideoirí a bhfuil fostaithe sa tseirbhís phoiblí in institiúidí an Aontais á gcuardach acu
• Sreabhadh cuardaigh eagraíochta chun cuidiú le húsáideoirí a bhfuil comhlachtaí (eagraíochtaí) an Aontais á gcuardach acu
• Sreabhadh Ceisteanna agus Freagraí chun freagraí réamhshainithe a thabhairt ar cheisteanna coitianta.

Má aithnítear sreabhadh ‘cuardaigh’, tabharfaidh an cúntóir fíorúil treoraíocht don úsáideoir maidir le taighde a dhéanamh ar dhoiciméad, ar dhuine nó ar eagraíocht ábhartha trí cheisteanna simplí a chur ar an úsáideoir agus, bunaithe ar fhreagra an úsáideora, roghanna scagtha a mholadh.

Maidir leis an sreabhadh Ceisteanna agus Freagraí, coinníonn foireann Oifig na bhFoilseachán liosta de phéirí ceisteanna coitianta agus freagraí réamhshainithe. I gcás ina n-aithnítear rún Ceisteanna agus Freagraí agus go bhfuil ardleibhéal cosúlachta ann idir ceist shonrach an úsáideora agus ceann de na ceisteanna atá stóráilte sa chóras, tabharfar freagra iomchuí ar an úsáideoir go díreach. Mar shampla,

– má aithnítear rún Ceisteanna agus Freagraí trí cheist mar ‘Cá bhfuil m’ordú?’, freagróidh an cúntóir ‘Féadfaidh tú stádas d’ordaithe a sheiceáil faoin rannóg ‘M’ordú’ i do phróifíl.’

– má aithnítear rún Ceisteanna agus Freagraí trí cheist mar ‘Cá bhfaighidh mé doiciméid le haghaidh páistí?’, freagróidh an cúntóir ‘Tá foilseacháin le haghaidh páistí ar fáil i gCúinne na bPáistí.’

Is féidir le húsáideoirí ceisteanna a chur i scríbhinn nó ó bhéal. Gabhann an bota comhrá an t-ionchur fuaime (ceisteanna an úsáideora ó bhéal) agus cuireann sé chuig inneall aitheanta cainte é a athraíonn an chaint sin go téacs. Is í an tseirbhís ‘Microsoft Azure Speech to text’ (Aguisín 8) a phróiseálann an t-ionchur fuaime. Taispeánann Publio an t-ionchur fuaime, mar fhocail arna léirmhíniú ag an inneall aitheanta cainte, sula dtaispeántar an freagra i scríbhinn agus i bhfoirm labhartha trí ghuth sintéisithe araon. Tarlaíonn an malartú sin ar an toirt agus is gearr a mhaireann sé (ní fhágtar aon rian de ann).

Conas a dhéanann Publio anailís ar an gceist agus conas a mholann sé torthaí?

Ní úsáideann Publio teicneolaíocht ghiniúnach, agus dá bhrí sin níl sé in ann ábhar úsáideora a ghiniúint ná a ionramháil.

Úsáideann Publio samhail teanga meaisínfhoghlama atá oilte (samhail teanga oilte) chun foghlaim conas ionchur úsáideoirí a aithint agus a fhreagairt. Tá an tsamhail sin freagrach as teachtaireacht nó ceist an úsáideora a phróiseáil, rún na teachtaireachta a aithint, agus freagra cuí a thabhairt. Is éard atá i gceist leis an bpróiseas chun Publio a oiliúint cuid mhór sonraí oiliúna lipéadaithe a chur ar fáil don tsamhail mheaisínfhoghlama, lena n-áirítear samplaí d’ionchur úsáideoirí agus a rúin chomhfhreagracha agus freagraí inchreidte.

Úsáideann Publio Próiseáil Teanga Nádúrtha agus an tsamhail teanga oilte chun rún an úsáideora a thuiscint agus chun na haonáin aitheanta a bhaint as ceist an úsáideora (mar shampla téarma cuardaigh, ábhar, údar, dáta an doiciméid, formáid an doiciméid). Úsáideann Publio na haonáin sin chun an cuardach a dhéanamh agus chun toradh an chuardaigh a thaispeáint.

Má tá toradh an chuardaigh róleathan, leanann Publio leis an gcomhrá trí cheisteanna breise a chur ar an úsáideoir chun an toradh cuardaigh a chaolú trí aonáin eile a scagadh.

Tá na ceisteanna a ghineann Publio teoranta do rún an úsáideora a shainaithint, a chuspóir a ghabháil agus an t-iarratas cuardaigh ceart a fhoirmliú i gcorpas an ábhair atá foilsithe ar Thairseach OP. Tagann na torthaí a mholann Publio go hiomlán ón gcorpas seo.

Aiseolas úsáideoirí

Tráth ar bith le linn an chomhrá, is féidir leis an úsáideoir deiridh aiseolas dearfach, neodrach nó diúltach a thabhairt ar a (h)eispéireas maidir le Publio a úsáid. Is féidir leis an úsáideoir aiseolas de láimh a thabhairt tráth ar bith, nó mar fhreagra ar mhír aníos uathoibríoch a thaispeántar tar éis cúpla soicind neamhghníomhaíochta a iarrann aiseolas ar an úsáideoir. Ina theannta sin, ceisteanna ‘nach dtuigeann’ Publio mar is ceart, déanann foireann daoine daonna in Oifig na bhFoilseachán iad a logáil agus a phróiseáil go huathoibríoch go tráthrialta. An t-aiseolas úsáideora agus an anailís ar cheisteanna nach dtuigeann Publio i gceart, úsáidtear an méid sin chun an tsamhail teanga a athoiliúint d’fhonn na seirbhísí a chuirtear ar fáil d’úsáideoirí deiridh a fheabhsú tuilleadh.

Próiseáil sonraí príobháideacha

Déantar na sonraí atá ar fáil ar Thairseach OP a phróiseáil i gcomhréir le Rialachán Ginearálta an Aontais Eorpaigh maidir le Cosaint Sonraí (RGCS) agus leis an Rialachán maidir le institiúidí, gníomhaireachtaí agus comhlachtaí an Aontais sonraí pearsanta a phróiseáil (Aguisín 9).

Ní dhéanann Publio aon eilimintí a stóráil, a choinneáil ná a chartlannú, ná ní dhéanann sé ionchur an úsáideora a chuirtear ar fáil trí fhreagraí Publio a stóráil, a choinneáil ná a chartlannú.

Anaithnidítear an t-aiseolas a bhailítear ar dhóigh nach féidir an t-aiseolas a nascadh leis an úsáideoir ónar bailíodh é.

Ní úsáidtear aon sonraí pearsanta le haghaidh cinnteoireacht, rianú ná próifíliú uathoibrithe ar aon bhealach.

Teorainneacha san am i láthair

• Tras-scríobh ainmneacha trí ghuth a úsáid: cé ‘go dtuigtear’ an chuid is mó de na hainmneacha agus go ndéantar iad a thras-scríobh i gceart, tá asbhaint na n-ainmneacha bunaithe ar an meaisínfhoghlaim agus níl sé 100% cruinn. Mar gheall ar theorainneacha LUIS, ní asbhaintear roinnt ainmneacha i gceart fiú tar éis oiliúint a chur ar an tsamhail leis na samplaí sonracha ón tacar sonraí.
• Dátaí sa Fhraincis agus sa Spáinnis: níl an tuiscint ar dhátaí chomh cruinn céanna sa Spáinnis agus sa Fhraincis i gcomhthéacsanna níos casta. Mar shampla, aithneofar an bhliain sa Spáinnis trí ‘2016 y 2017’ gan comhthéacs breise, ach ní aithneofar é trí ‘entre el año 2019 y 2020’. Sa Bhéarla, aithnítear ‘2 years ago’ ach ní aithnítear ‘il y a 2 ans’ sa Fhraincis.
• Ní oibríonn an aithint cainte ach in aon teanga amháin san am amháin.
• Níl modh litrithe ag an aithint cainte, rud a chiallaíonn nach bhfuil gné ann a chuirfeadh ar a gcumas d’úsáideoirí focail a litriú de réir carachtair chun tras-scríobh cruinn a chinntiú.
• Ní oibríonn aithint an aonáin ainm go maith i bhfrásaí móra nuair a bhíonn ‘Mrs’ / ‘Miss’ iontu.

Oifig Foilseachán an Aontais Eorpaigh, an 16 Bealtaine 2023